Waarom is onderhoud aan uw piano of vleugel noodzakelijk?

Als je een nieuwe piano hebt aangeschaft speelt hij precies naar jouw zin. Alles loopt soepel en de speelaard is supergoed. In een proces van jaren vormt zich aanslag op alles asjes en stiften. Dat gaat zo langzaam dat de speelaard veranderd maar dat je er eigenlijk niets van merkt.

Het is daarom raadzaam om eens in de vijf tot zeven jaar de asjes te laten schoonmaken zodat de frictie verdwijnt. Wacht je te lang met het behandelen van de assen kan het zijn dat de aanslag zich omzet in roest, en dat is funest. De roest zal het vilt waarin het scharniert opruimen (wegschuren) waardoor er te veel ruimte op de draaipunten komt. Dat kan alleen herstelt worden door de asjes te vervangen. En dat is zeer arbeidsintensief en een kostbare aangelegenheid.

Tijdens het onderhoud  moeten de asjes weerskanten behandeld worden. Alle draaipunten tezamen: onderhamers, bovenhamers en dempers zijn goed voor ongeveer 330 asjes die weerszijden behandeld worden. Dat maakt een totaal van zo’n 650 kleine handelingen. Een tijdrovend karweitje dus.

Met opruimen bedoelen we in dit geval, het verwijderen van braampjes. De toets heeft zijn kantelpunt in het midden van de toets en draait over een balansrails. In het midden van een toets zit een gat waarmee de toets over de balansstift wordt geschoven. Bij het fabriceren van de toetsen wordt en in de toets een gat geboord. Tijdens dat boren ontstaan er aan de binnenkant van de toets braampjes. Doordat die braampjes door de luchtvochtigheid een beetje zijn opgezet veroorzaken die ook wrijving. Daarom ruimen wij tijdens een grote onderhoudsbeurt altijd de toetsbodem op.

Pilotenlucht klinkt inderdaad gek. Een toets druk je aan de voorkant naar beneden, op de achterkant van de toets zit een piloot. Die piloot zorgt voor de overbrenging tussen de toets en de onderhamer. Een piloot kan afgeregeld worden door die in of uit te schroeven. Een hele kleine handeling, maar heel belangrijk. Het voorkomt namelijk dat een toon niet dubbel klinkt terwijl je maar één keer aanslaat.

Weer zo’n mooie term. De halve gang moet ik eerst even uitleggen.  De afstand tussen de hamers in ruststand en de snaar is ongeveer  47mm. De gehele afstand tot aan de snaar noemen we de gang. De halve gang is dus als de hamer halverwege is. Wanneer de hamer halverwege is moet de demper los van de snaar komen zodat we het geluid kunnen horen. In vele gevallen is dat niet bij alle toetsen hetzelfde waardoor er veel ongelijkmatigheden in de speelaard zitten. Door de dempers zo af te regelen dat ze allemaal op de zelfde manier loskomen, ontstaat er een gelijkheid in aanslag van alle toetsen.

Als laatste noodzakelijke handeling bij het grote onderhoud van een mechaniek draaien we alle schroeven stevig vast. Met die schroeven bedoel ik de schroeven van de demperkapsels, onderhamerskapsels, bovenhamerkapsels en ook de hamernootplaatjes. Als laatste draaien we overige schroeven in het gehele mechaniek stevig vast. Bij elkaar ook weer ongeveer 350 schroeven die vastgezet moeten worden. En je kunt niet overal even gemakkelijk bij.